Monday, March 12, 2007

Βώλακας, το αυριανό Μόντε Κάρλο της Πελοποννήσου

1. Εισαγωγή
2. Κρατάμε τις μνήμες ζωντανές
3. Η πρώην λίμνη Αγουλινίτσας, μοχλός ανάπτυξης της περιοχής
4. Η επένδυση στη Μούτελη ολοκληρώνει την αναμόρφωση του τόπου
5. Φιλοτεχνώντας το αρχαιολογικό πορτραίτο της περιοχής
6. Η θέση μου για το Αεροδρόμιο του Επιταλίου
7. Υποδομές: Δεν χρειάζονται πολλά, αλλά όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα


Εισαγωγή

Η ανάπτυξη της περιοχής του Βώλακος, δηλαδή των χωριών γύρω από το Επιτάλιο, είναι σαφές ότι πρέπει να σχεδιαστεί με βάση την αξιοποίηση της έκτασης που στα παλιά χρόνια βρισκόταν η λίμνη της Αγουλινίτσας. Υπάρχουν τόσο πολλές δυνατότητες αξιοποίησης αυτής της μεγάλης έκτασης, που είναι πραγματικά στα χέρια των κατοίκων της περιοχής να επιλέξουν τον καταλληλότερο για αυτούς τρόπο ανάπτυξης.


Κρατάμε τις μνήμες ζωντανές

Πριν από αυτό, όμως, πρέπει να συμφωνήσουμε στο ότι χρειάζεται να περιφρουρήσουμε τις μνήμες μας για τη Λίμνη της Αγουλινίτσας. Η πρώτη μου πρόταση στην τοπική κοινωνία του Βώλακος αφορά στη δημιουργία ενός εκθεσιακού χώρου ο οποίος θα στεγάσει την ιστορία της λίμνης Αγουλινίτσας, με αναπαραστάσεις από τη ζωή στη λίμνη, πιθανώς με μαγνητοσκοπημένο (αν υπάρχει) και σίγουρα με έντυπο υλικό από την ζωή των κατοίκων την εποχή της λίμνης.

Για να γίνει αυτό χρειάζεται να πρωταγωνιστήσουν οι ίδιοι οι πολίτες. Όταν αποξηράνθηκε η λίμνη Κάρλα, στην περιοχή της Μαγνησίας, η εκεί τοπική κοινωνία δημιούργησε το Κέντρο Μελέτης για την Προστασία του Περιβάλλοντος και Πολιτιστικής Κληρονομιάς στη Λίμνη Κάρλα. Συγκέντρωσαν ό,τι υλικό υπήρχε και δημιούργησαν ένα DVD το οποίο πρόβαλλαν είτε σε σχετικές εκδηλώσεις, είτε σε συγκεκριμένες ημερομηνίες σε έναν παλιό κινηματογράφο της περιοχής τους. Το Κέντρο Μελέτης δραστηριοποιείται αποκλειστικά και μόνο για την προβολή της ιστορίας της Κάρλας. Δεν είναι μια πολύ καλή ιδέα και για την τοπική κοινωνία του Επιταλίου; Αν οι ντόπιοι συμφωνήσουν, τότε το κτήριο του ΑΣΟ στο Επιτάλιο, που ήδη ο δραστήριος Δήμαρχος Βώλακος Βασίλης Αδαμόπουλος έχει σπεύσει να αξιοποιήσει, ίσως είναι το καταλληλότερο για να στεγάσει όλη αυτή την προσπάθεια.


Η πρώην λίμνη Αγουλινίτσας, μοχλός ανάπτυξης ολόκληρης της περιοχής

Καμία περιοχή της Ηλείας δεν έχει το πλεονέκτημα της ενιαίας μεγάλης έκτασης που έχει η Αγουλινίτσα. Χιλιάδες στρέμματα μαζεμένα, κοντά στη θάλασσα, που παλαιότερα καλύπτονταν από το νερό της λίμνης, είναι σήμερα έτοιμα για αξιοποίηση προς όφελος της τοπικής κοινωνίας.

Ήδη η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ηλείας, στην ιδιοκτησία της οποίας βρίσκονται περίπου 2.400 στρέμματα, με απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου τον Μάρτιο του 2006, ενέκρινε εισήγηση του τότε Νομάρχη Παναγιώτη Δημητρουλόπουλου για εκχώρηση της έκτασης σε ιδιώτες για 50 χρόνια, προκειμένου αυτοί εκεί να προχωρήσουν στη δημιουργία εγκαταστάσεων γκολφ διεθνών προδιαγραφών, ώστε αυτές οι εγκαταστάσεις να μπορούν να συμπεριληφθούν στον κατάλογο των γηπέδων που είναι κατάλληλα για διεξαγωγή παγκόσμιων πρωταθλημάτων. Στην ίδια πρόταση του κ. Νομάρχη προβλεπόταν η εκχώρηση άλλων 400 στρεμμάτων επίσης ιδιοκτησίας της Νομαρχίας, προκειμένου οι ανάδοχοι να προχωρήσουν στην ανέγερση πολυτελών ξενοδοχειακών μονάδων. Την εισήγηση του τότε Νομάρχη υπερψήφισαν και οι παρατάξεις της αντιπολίτευσης, με μόνη κριτική την σχετικά καθυστερημένη πρωτοβουλία της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης, κι όχι βέβαια αυτή καθαυτή την πρωτοβουλία.

Συνεπώς σήμερα δεν μπορεί κανείς να συζητήσει την αξιοποίηση της έκτασης της αποξηραμένης λίμνης Αγουλινίτσας «από μηδενική βάση». Ήδη υπάρχουν συμφωνίες, συμβόλαια κλπ, ενώ και από άποψη σκοπιμότητας, η προταθείσα λύση είναι από τις καλύτερες, υπό την προϋπόθεση, βέβαια, ότι στις σχετικές διαπραγματεύσεις κατά την προκήρυξη του έργου και στη συνέχεια κατά την υπογραφή των συμβολαίων, η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση διασφάλισε όλες εκείνες τις προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για τη διάχυση του πλούτου που θα παράγεται εκεί, στην τοπική κοινωνία. Ότι δηλαδή δεν θα επαναληφθεί το φαινόμενο πολύ μεγάλα συγκροτήματα, που αναπτύσσονται στην περιοχή, να έχουν σχετικά μικρή (ως προς το μέγεθός τους) αντανάκλαση στην τοπική κοινωνία εργασιακά και οικονομικά.

Επίσης, η κριτική που μπορεί σήμερα κανείς να ασκήσει στην Νομαρχία και στον κ. Δημητρουλόπουλο είναι ότι δεν φρόντισε να συζητήσει με την τοπική κοινωνία του Επιταλίου την απόφαση του Νομαρχιακού Συμβουλίου, να εξηγήσει τι ακριβώς γίνεται στην περιοχή, να τεθεί το ζήτημα του αν στην προοπτική αξιοποίησης της περιοχής χωράει η λειτουργία του Αεροδρομίου Επιταλίου
(ευκαιριακά από τους χρήστες των εγκαταστάσεων), ή η χρήση υδροπλάνων κλπ, με δυο λόγια να κάνει την τοπική κοινωνία κοινωνό και σύμμαχό του στην επιχείρηση αξιοποίησης της περιοχής.

Ωστόσο, επαναλαμβάνω ότι η λύση που τελικά επελέγη, υπό τις προϋποθέσεις που ανέφερα παραπάνω, διασφαλίζει την ανάπτυξη της περιοχής, τη σταδιακή μετατροπή της περιοχής του Βώλακα σε κέντρο πολυτελούς τουρισμού, με παράλληλη δημιουργία πολυτελών τουριστικών μονάδων γύρω από τη μεγάλη έκταση του γκολφ, ίσως τη λειτουργία ενός Casino κλπ.


Η επένδυση στη Μούτελη ολοκληρώνει την αναμόρφωση του τόπου

Κοντά σε αυτή την επένδυση, έρχεται το πραγματικά μεγάλο έργο που ετοιμάζεται στη Μούτελη. Ήδη έχουν γραφεί πολλά στον τοπικό Τύπο, κι ελπίζω να γίνουν σύντομα πράξη. Η όψη της ευρύτερης περιοχής θα αλλάξει αποφασιστικά.

Και τώρα, οι πολίτες της περιοχής, δηλαδή του Επιταλίου και των γύρω χωριών, αλλά και του Πύργου και της Αμαλιάδας και της Ηλείας ολόκληρης, είναι εκ των πραγμάτων ενώπιον των ευθυνών τους. Εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες θέσεις εργασίας θα δημιουργηθούν στην περιοχή. Το ζήτημα είναι αν από τώρα οι κάτοικοι του Βώλακα και γενικότερα της κεντρικής Ηλείας θα φροντίσουν να αποκτήσουν τα εργασιακά προσόντα που θα τους εξασφαλίσουν αύριο μια καλή θέση εργασίας κοντά στο σπίτι τους. Ζούμε στην εποχή της υψηλής εξειδίκευσης και είναι καλό να γνωρίζουν όλοι, ιδιαίτερα οι νέοι που μένουν στην περιοχή, ότι η μοίρα της αλλάζει με την τεράστια επένδυση που ετοιμάζεται στην περιοχή της πρώην λίμνης Αγουλινίτσας. Όποιος φροντίσει έγκαιρα, από τώρα, να αποκτήσει τα προσόντα που θα του επιτρέψουν να καλύψει μια από τις εκατοντάδες ή και χιλιάδες θέσεις εργασίας που θα δημιουργηθούν εκεί, θα είναι από τους κερδισμένους των εξελίξεων. Πώς μπορεί να γίνει αυτό; Να μια ακόμα ευκαιρία είτε της Νομαρχίας, είτε του δήμου Βώλακος, είτε και των δυο φορέων σε συνεργασία, να ξεκινήσουν άμεσα μια εκστρατεία ενημέρωσης της τοπικής κοινωνίας για τις προοπτικές που διαγράφονται, για τις θέσεις εργασίας που θα χρειαστούν, για την προετοιμασία που χρειάζεται από τώρα να κάνουν τα νέα παιδιά της περιοχής. Μαζί με την «Ηλειακή», την «Αναπτυξιακή Ολυμπίας» αλλά και ιδιωτικές εταιρίες εκπαίδευσης κι εξειδίκευσης εργαζομένων, πρέπει να ετοιμαστεί η τοπική κοινωνία να μετάσχει προνομιακά στην τεράστια αυτή επένδυση, καλύπτοντας τον συντριπτικά μεγαλύτερο αριθμό θέσεων εργασίας που θα δημιουργηθούν. Η δημόσια διαβούλευση πρέπει να μπει στη ζωή μας, προτάσεις και λύσεις ερήμην των τοπικών κοινωνιών δεν έχουν μέλλον όσο καλές κι αν φαίνονται από τεχνοκρατικής απόψεως. Ο θεσμός της δημόσιας διαβούλευσης ήδη συμπεριελήφθη στο νομοσχέδιο του Υπουργείου Εσωτερικών για την Αυτοδιοίκηση, κι είναι ευθύνη όλων μας να γίνει κοινό κτήμα των Ελλήνων πολιτών.

Υπενθυμίζω ότι τον Ιανουάριο του 2006 ήλθε στην Ηλεία μια ομάδα Αμερικανών επενδυτών, συνοδευόμενη από στελέχη τραπεζών (από τις οποίες, προφανώς, θα αντληθούν υπό μορφή δανείου τα κεφάλαια για την τουριστική αξιοποίηση των περιοχών Αγουλινίτσας, Κουρούτας και Αρχαίας Ολυμπίας) και χαρακτήρισαν την περιοχή της πρώην λίμνης Αγουλινίτσας ως «ιδανική για εγκαταστάσεις γκολφ». Συνεπώς ο δρόμος είναι ανοικτός και οι ευκαιρίες που αυτός ανοίγει, μπροστά μας. Από εμάς εξαρτάται…


Φιλοτεχνώντας το αρχαιολογικό πορτραίτο της περιοχής

Δίπλα από το σημερινό Επιτάλιο βρίσκεται η αρχαία πόλη. Ρωμαϊκά λουτρά, εργαστήρια, κεραμικός κλίβανος, μεγάλο δημόσιο οικοδόμημα και πολλά θεμέλια οικιών που χρονολογούνται από την Ελληνιστική και Ρωμαϊκή εποχή συναποτελούν τον Αρχαιολογικό χώρο του Επιταλίου. Όλα αυτά, με τους μυκηναϊκούς τάφους του ομηρικού Θρύου στα ανατολικά του Επιταλίου, αλλά και τις μεταγενέστερες αναφορές του Ξενοφώντα για την περιοχή, καθώς και το πέρασμα από εδώ του μεγάλου Σπαρτιάτη βασιλιά Άγη, μπορούν να αποτελέσουν την πρώτη ύλη για μια αυτοδύναμη τουριστική προβολή της περιοχής του Βώλακος, υπό την προϋπόθεση βέβαια ότι θα βρεθούν πρωτοπόρα μυαλά στην πόλη, που θα θελήσουν να επενδύσουν το χρόνο και την ενέργειά τους (ίσως και το χρήμα τους) δημιουργώντας τους επιχειρηματικούς μηχανισμούς προβολής του αρχαιολογικού προϊόντος του τόπου. Εάν, μάλιστα, γίνουν πράξη όσα αναφέρω στην προηγούμενη παράγραφο για την περιοχή της Αγουλινίτσας, τότε η προβολή του αρχαιολογικού προϊόντος του Επιταλίου θα ξεκινήσει με τις καλύτερες προδιαγραφές. Ήδη η περιοχή έχει ενταχθεί στο πρόγραμμα για την ανάδειξη των αρχαιολογικών χώρων της ευρύτερης περιοχής της Ολυμπίας, πράγμα που σημαίνει ότι η Πολιτεία ευνοεί προσπάθειες τουριστικής προβολής
των αρχαιολογικών ευρημάτων της περιοχής. Σημειώνω εδώ ότι δεν μιλώ για απλή προβολή σε ένα DVD του αρχαιολογικού χώρου γύρω από το Επιτάλιο (άλλωστε όσοι θα το δουν δεν έχουν, προφανώς, τις αναγκαίες γνώσεις περί την Αρχαιολογία), αλλά για ένα «πλέξιμο» του μύθου με τα ευρήματα. Ο Άγης, το ομηρικό νεκροταφείο της Θρυόεσσας, οι αναφορές του Ξενοφώντα και ο μεγάλος δρόμος της εποχής του Αυτοκράτορα Τραϊανού, μπορούν να γίνουν ένα πρώτης τάξεως «σενάριο» για ένα DVD που θα πουληθεί πολύ.

Φυσικά, για να γίνουν όλα αυτά χρειάζεται τουλάχιστον μια ελάχιστη συνεννόηση μεταξύ των κατοίκων της περιοχής. Η προσβασιμότητα στον Αρχαιολογικό Χώρο, που σήμερα είναι προβληματική επειδή ο ιδιοκτήτης του γειτονικού αγροτεμαχίου έχει φυτέψει ελιές, πρέπει να αποκατασταθεί μετά από νηφάλια συζήτηση και συνεννόηση όλων των εμπλεκομένων.


Η θέση μου για το Αεροδρόμιο του Επιταλίου

Η άποψή μου για το λεπτό αυτό ζήτημα, που αν υποστεί λάθος χειρισμούς μπορεί να διχάσει την ηλειακή κοινωνία όπως έγινε πολλές φορές με τέτοια θέματα στο παρελθόν (π.χ. νοσοκομείο, ΧΥΤΑ κλπ), θα είναι ξεκάθαρη και θα την θέσω στις συζητήσεις μου με τους κατοίκους του Επιταλίου και των γύρω χωριών.

Ζήτημα πρώτο: Ούτε η Ηλεία χρειάζεται δυο αεροδρόμια, ούτε η οικονομία της περιοχής χρειάζεται δυο αεροδρόμια. Συνεπώς δεν υπάρχουν ανθεκτικά επιχειρήματα που να στηρίζουν την άποψη «αεροδρόμιο που να λειτουργεί και ως πολιτικό με πτήσεις charter και στην Ανδραβίδα και στο Επιτάλιο». Αν υπάρχουν, περιμένω με πολύ ενδιαφέρον να τα ακούσω. Αλλά μέχρι σήμερα δεν τα έχω ακούσει.

Ζήτημα δεύτερο: Ανάπτυξη δεν σημαίνει οπωσδήποτε Αεροδρόμιο. Θα έλεγα ότι στην περίπτωση του Επιταλίου, έτσι όπως σχεδιάζεται η ανάπτυξή του, το Αεροδρόμιο μάλλον θα την φρενάρει, παρά θα της δώσει ώθηση. Να γιατί: Αν σε μια περιοχή, όπως στην πρώην λίμνη Αγουλινίτσα, αποφασιστεί η ανάπτυξη να στηριχτεί στον ποιοτικό τουρισμό, με γήπεδα γκολφ, τουριστικές μονάδες πολλών αστέρων και ολοκληρωμένες υποδομές ψυχαγωγίας τουριστών υψηλών προδιαγραφών, ποιος λογικός άνθρωπος πιστεύει ότι μέσα σε αυτό το «βαλκανικό Μόντε Κάρλο» μπορεί να πετάει πάνω από τα κεφάλια των τουριστών έστω κι ένα αεροπλάνο την ημέρα; Πού αλλού στον κόσμο συμβαίνει αυτό; Περιμένω με ενδιαφέρον κάποιον να μου πει πού αλλού σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν μονάδες προσφοράς ποιοτικού τουρισμού με αεροδρόμιο ακριβώς δίπλα τους.

Τρίτον, χρειάζεται να πούμε και μιαν άλλη αλήθεια: Εάν η συζήτηση για το Αεροδρόμιο γινόταν, όπως λέμε «από μηδενική βάση» ίσως το Επιτάλιο να είχε περισσότερες πιθανότητες από την Ανδραβίδα, ίσως λέω. Το βέβαιο είναι ότι η σχετική συζήτηση δεν γίνεται από μηδενική βάση. Αν, για παράδειγμα, όταν το ΠΑΣΟΚ έκλεινε τη λειτουργία του Αεροδρομίου Ανδραβίδας και ως πολιτικού ευνοώντας τον Άραξο, αν τότε η κοινωνία του Επιταλίου ξεσηκωνόταν, έκανε παραστάσεις διαμαρτυρίας, ζητούσε την άμεση λειτουργία του Αεροδρομίου του Επιταλίου και ως πολιτικού, αν χρειαζόταν μάλιστα, έκλεινε και τους δρόμους, και τελικά πετύχαινε το στόχο της, τώρα τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά. Όλα αυτά όμως δεν έγιναν. Και τώρα, ήλθε το πλήρωμα του χρόνου για να διεκδικήσει ολόκληρη η ηλειακή κοινωνία την επαναλειτουργία του Αεροδρομίου Ανδραβίδας και ως πολιτικού.

Συνεπώς. Αεροδρόμιο στο Επιτάλιο για μένα μπορούν να κατασκευάσουν στο πλαίσιο των Συμπράξεων Δημοσίου και Ιδιωτικού Τομέα μόνον οι επενδυτές της περιοχής για δική τους χρήση. Όχι με τα χρήματα του φορολογούμενου πολίτη. Σε αυτή την προοπτική, είμαι σύμμαχος. Όχι σε άλλη.


Υποδομές: Δεν χρειάζονται πολλά, αλλά όλα πρέπει να γίνουν γρήγορα

Η περιοχή του Επιταλίου και των γύρω χωριών δεν χρειάζεται πολλά πράγματα σε επίπεδο υποδομών, τουλάχιστον αν τα συγκρίνουμε με τις τεράστιες ελλείψεις άλλων περιοχών της Ηλείας. Νομίζω ότι οι αμιαντοσωλήνες είναι παρελθόν από όλο τον Δήμο Βώλακος (και από το Ανεμοχώρι, που είχε μείνει τελευταίο). Η ανάπλαση του κτηρίου του ΑΣΟ, επίσης, για την οποία έγινε λόγος στην αρχή του κεφαλαίου, προχωρεί κανονικά και το κτήριο συμπεριλαμβάνεται ήδη στον κατάλογο των διατηρητέων μνημείων των νεότερων χρόνων. Ολόκληρη η Αλφειούσα έχει ασφαλτοστρωθεί, ενώ, μια και είμαστε σε αυτό το πολύ όμορφο χωριό, πρέπει να πούμε ότι είναι ευκαιρία, στο πλαίσιο της διατήρησης της ιστορικής μας μνήμης, η Αλφειούσα να δώσει μεγαλύτερη δημοσιότητα στον ετήσιο εορτασμό για το παλικάρι της, τον Αλέξανδρο Γιάνναρο που πολέμησε γενναία κι έπεσε για την πατρίδα στην Κύπρο το 1974, κατά τη διάρκεια της εισβολής του Αττίλα στη Μεγαλόνησο.

Επιστρέφουμε στις υποδομές και αναδεικνύουμε τις δυο σημαντικότερες, που πρέπει οπωσδήποτε να ολοκληρωθούν εγκαίρως, ώστε όλη η περιοχή να είναι έτοιμη να αξιοποιήσει προς όφελός της τη σχεδιαζόμενη μεγάλη επένδυση στην πρώην λίμνη Αγουλινίτσα.

Πρώτη εκκρεμότητα, που ήδη προχωρεί, είναι η αποκατάσταση της πρώην χωματερής του Επιταλίου. Το έργο είναι αξίας πάνω από 2,5 εκατομμυρίων ευρώ και χρηματοδοτείται από το Ταμείο Συνοχής και Εθνικούς Πόρους. Εκεί προβλέπεται να γίνει χώρος πρασίνου με δενδροφυτεύσεις, κατασκευή φρεατίων για το βιοαέριο κλπ. Είναι μια μεγάλη εκκρεμότητα, που βαδίζει ολοταχώς προς το κλείσιμό της.

Δεύτερο ζήτημα που είναι και το δυσκολότερο, είναι η αποκατάσταση των προβλημάτων στο δρόμο Επιταλίου- Αλφειούσας- Καλλικώμου. Ιδιαίτερη προσοχή και φροντίδα χρειάζονται το τμήμα του δρόμου Επιταλίου- Αλφειούσας κοντά στον Άγιο Ιωάννη, οι καθιζήσεις στο δρόμο Αλφειούσας- Καλλικώμου, οι επικίνδυνες λακκούβες στο δρόμο από την Αλφειούσα στο Καλλίκωμο, το τμήμα πριν το βενζινάδικο όπου πλημμυρίζουν τα όμβρια νερά, και το τμήμα του δρόμου Αλφειούσα- Καλλίκωμο που έχει στρωθεί με χαλίκια.

No comments: