Tuesday, March 13, 2007

Οι πυλώνες ανάπτυξης του ηλειακού Κάμπου

1. Ηλειακός Κάμπος, ένας γίγαντας που κοιμάται
2. Ατμομηχανή της αγροτιάς
3. Υποδομές, αυτές οι άγνωστες
4. Οδικοί άξονες οδηγούν στην ανάπτυξη
5. Δεν σκοτώνουμε το Περιβάλλον

Ηλειακός Κάμπος, ένας γίγαντας που κοιμάται

Ο Κάμπος της Ηλείας υπήρξε για πολλά χρόνια ο βασικός αιμοδότης της τοπικής μας οικονομίας. Καθώς η κύρια ασχολία των Ηλείων ήταν οι αγροτικές εργασίες, ο Κάμπος έδειχνε τον τρόπο και το μέγεθος της ανάπτυξης της περιοχής.

Σήμερα, τα πράγματα αλλάζουν. Μαζί τους αλλάζει και ο ρόλος του Κάμπου στις εξελίξεις. Παραμένει πρωταγωνιστικός, αλλά τροποποιεί την πορεία του, προκειμένου να ανταποκριθεί στη σημερινή εποχή της πολυπλοκότητας και της σύνθετης ανάπτυξης.

Η Ηλεία του αύριο δεν μπορεί να είναι ένας αμιγώς αγροτικός νομός. Πρέπει μαζί με τον γεωργικό, να επενδύσει πολλαπλά και στον τουριστικό τομέα.

Ατμομηχανή της αγροτιάς

Ο ηλειακός Κάμπος μπορεί και πρέπει να παραμείνει η Ατμομηχανή της αγροτιάς. Αλλά μιας Αγροτιάς που παρακολουθεί τις εξελίξεις, γίνεται όλο και πιο ανταγωνιστική κι εξασφαλίζει στους εργάτες της γης όχι μόνο τα απαραίτητα προς το ζην, αλλά προοπτική και υψηλό επίπεδο ζωής.

Να πούμε μια σκληρή αλήθεια; Οι αγρότες της Ηλείας και ιδιαίτερα του Κάμπου δεν γνωρίζουν πόσο πιο ανταγωνιστικοί θα ήταν αν αναδιάρθρωναν τις καλλιέργειές τους, αν εκμεταλλεύονταν τη βιολογική γεωργία, αν δεν έκαναν κατάχρηση φυτοφαρμάκων… Και δεν γνωρίζουν όχι γιατί αδιαφορούν, κάθε άλλο, αλλά γιατί δυστυχώς δεν τους ενημερώνουν οι υπηρεσίες, κυρίως της δευτεροβάθμιας Αυτοδιοίκησης, που είναι εντεταλμένες για αυτό το σκοπό.

Απόρροια αυτής της άγνοιας είναι κατά κανόνα η επιλογή καλλιεργειών που δεν έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Αναφέρω ένα παράδειγμα, χωρίς να είμαι γεωπόνος, αν και μου το είπαν άνθρωποι που γνωρίζουν και θέλουν να δουν την αγροτιά του Κάμπου να αναπτύσσεται: Είναι δυνατόν η καλλιέργεια του καλαμποκιού, όπως γίνεται σήμερα, να ανταγωνιστεί εκείνη του Γάλλου αγρότη, ο οποίος έχει τουλάχιστον 5.000 στρέμματα στη διάθεσή του, και ο καλός Θεός του τα ποτίζει δωρεάν δέκα μήνες το χρόνο; Όχι βέβαια. Αντίθετα, αν μερικοί από τους καλλιεργητές καλαμποκιού του Κάμπου αποφασίσουν να μετατρέψουν το καλαμπόκι που σήμερα καλλιεργούν σε καλαμπόκι λ.χ. για παιδικές τροφές, ή για τα ράφια των super markets, τότε πράγματι θα το διέθεταν σε ικανοποιητικές τιμές και θα είχαν μεσοπρόθεσμα εξασφαλισμένη μια αγορά που θα τους επέτρεπε να ζουν αρκετά καλά. Δεν ξέρουμε, λ.χ. ότι η περιοχή του Κάμπου της Ηλείας δίνει πολύ άμυλο, πράγμα που κάνει νόστιμο το καλαμπόκι; Γιατί δεν εκμεταλλευόμαστε αυτό το προφανές συγκριτικό μας πλεονέκτημα; Η απάντηση δόθηκε παραπάνω…

Να μιλήσουμε για την άγνοια των πλεονεκτημάτων που θα υπάρξουν αν καλλιεργηθεί η σκεπαστή πατάτα; Σε άλλο σημείο του βιβλίου κάνουμε λόγο για την κορωνέικη ελιά, την οποία το παγκοσμίως καταξιωμένο Ινστιτούτο Ελιάς της Μάλαγα χαρακτηρίζει ως κορυφαία σε όλο τον κόσμο, προσθέτοντας ως μόνο μειονέκτημα την κατά περίπου 30% μειωμένη απόδοσή της; Να μιλήσουμε για το ότι δυστυχώς στην Ηλεία σε λίγα χρόνια, αν ακολουθηθεί η σημερινή φθίνουσα πορεία, δεν θα καλλιεργείται καθόλου η σταφίδα, που είναι μοναδική σε γεύση και αρώματα; Θα απεμπολήσουν έτσι, αμαχητί, αυτό το μεγάλο τους πλεονέκτημα οι κάτοικοι λ.χ. της Ωλένης;

Αλλά ας επιστρέψουμε στον Κάμπο και στα δικά του συγκριτικά πλεονεκτήματα στον αγροτικό τομέα: Δεν θα είναι υποβοηθητικό των παραγωγών του Τραγανού, αν εκεί δημιουργηθεί ένα Εργοστάσιο Φυσικής Ξήρανσης Πιπεριάς; Ξανακάνω αυτή την πρόταση στο κεφάλαιο για το Τραγανό, λίγες σελίδες πιο κάτω.

Καταλήγω: Ο Κάμπος της Ηλείας μπορεί και πρέπει να παραμείνει η ατμομηχανή της αγροτιάς όχι μόνο για το νομό μας, αλλά ίσως για ολόκληρη την Πελοπόννησο. Για να συμβεί, όμως, αυτό, χρειάζεται να στηθεί εξαρχής ένας ολόκληρος επιστημονικός και ερευνητικός μηχανισμός υποστήριξης της αναδιάρθρωσης των καλλιεργειών. Κι επειδή μηχανισμός στηριγμένος μόνο σε έναν άξονα, κινδυνεύει με κατάρρευση, προτείνω συγκεκριμένα να επιδιωχθεί η δημιουργία δυο συμπληρωματικών φορέων που θα τροφοδοτούν συνεχώς τους αγρότες του Κάμπου και ολόκληρης της Ηλείας με πληροφόρηση και υποστήριξη: Πρώτον, ένα ΤΕΙ γεωργικής παραγωγής με έδρα την Αμαλιάδα και δεύτερον ένα Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών με έδρα τα Λεχαινά ή τη Γαστούνη. Για το πρώτο πρέπει να αποφασίσουμε και να πιέσουμε το Υπουργείο Παιδείας, για το δεύτερο πρέπει να συνεννοηθεί η τοπική κοινωνία, με προεξάρχουσα τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση.

Υποδομές, αυτές οι άγνωστες

Δυο είναι τα μεγάλα έργα υποδομής, που χρειάζεται άμεσα ο Ηλειακός Κάμπος. Και τα δυο δρομολογήθηκαν μόλις ανέλαβε η Νέα Δημοκρατία την ευθύνη διακυβέρνησης της χώρας, το 2004. Το πρώτο είναι, φυσικά, ο κλειστός αυτοκινητόδρομος Πατρών- Πύργου, που θα βάλει τέρμα στη μαζική χρήση του σημερινού δρόμου- καρμανιόλα με τα καθημερινά θανατηφόρα τροχαία δυστυχήματα. Το δεύτερο είναι το μεγάλο αρδευτικό έργο του φράγματος Πηνειού, που θα λύσει το πρόβλημα της άρδευσης και της ύδρευσης σε όλον τον Κάμπο. Και για τα δυο γίνονται αναλυτικές αναφορές στα οικεία κεφάλαια.

Οδικοί άξονες οδηγούν σε ανάπτυξη

Είναι αδύνατον ο Κάμπος να αποκτήσει υπερτοπικά χαρακτηριστικά ανάπτυξης, χωρίς την ουσιαστική βελτίωση των οδικών αξόνων. Πρώτη προτεραιότητα είναι η μέριμνα για ολοκλήρωση του οδικού άξονα Αμαλιάδας- Πηνείας- 111, ώστε από τη μια μεριά ο Κάμπος να συνδεθεί λειτουργικά τόσο με την ορεινή Ηλεία (και με το φράγμα του Πηνειού «Κωνσταντίνος Καραμανλής»), κι από την άλλη να λειτουργήσει ως πέρασμα από τη Δυτική Ελλάδα προς την Αρκαδία, την Αργολίδα κλπ. Ήδη έχουν γίνει αρκετές παρεμβάσεις, αλλά εκτιμάται στις αρχές του 2006 ότι χρειάζονται άλλα περίπου έξι εκατομμύρια ευρώ για την ολοκλήρωση του τμήματος Δάφνης- Εφύρας. Έτσι θα υπάρχει εύκολη πρόσβαση από την Αμαλιάδα στο Σιμόπουλο και μέσα από τα κονδύλια του Δ! ΚΠΣ θα προωθηθεί το τμήμα Σιμόπουλο- Πανόπουλο.

Εξίσου μεγάλη είναι η ανάγκη εξευρωπαϊσμού του δρόμου που συνδέει την Κυλλήνη με την Εθνική Οδό Πάτρας- Πύργου. Στην πραγματικότητα αυτός είναι ο μοναδικός δρόμος της Ηλείας που, παρά τα σοβαρά προβλήματά του, αποτελεί εδώ και πολλά χρόνια οδικό άξονα υπερτοπικού χαρακτήρα, καθώς κάθε χρόνο χιλιάδες ταξιδιώτες προς τα νότια Επτάνησα τον χρησιμοποιούν για να φτάσουν στο λιμάνι της Κυλλήνης κι από κει στη Ζάκυνθο, την Κεφαλονιά και τα άλλα νησιά του νότιου Ιονίου πελάγους. Ουσιαστικά χρειάζεται να γίνει μερική επαναχάραξη του δρόμου, με ευθυγραμμίσεις των επικίνδυνων στροφών, δημιουργία διαχωριστικού στηθαίου σε όλο το δρόμο, αν είναι δυνατόν κλπ. Ήδη η Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας συμφώνησε να καταβάλει περίπου ένα εκατομμύριο ευρώ για το έργο.

Στην επόμενη φάση πρέπει να διεκδικήσουμε τη βελτίωση του δρόμου που συνδέει τη Γαστούνη με το Βαρθολομιό. Πρόκειται για ένα έργο που χρειάζεται και τη συνδρομή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, ώστε να μπορούν οι οδηγοί να κινούνται με ασφάλεια σε ένα δρόμο χωρίς μεγάλους κινδύνους, αλλά και να έχουν ορατότητα, που σήμερα δεν επαρκεί εξαιτίας των καλαμιών που δημιουργούν σοβαρά προβλήματα. Οι κατασκευαστικές παρεμβάσεις εδώ πρέπει να ξεκινήσουν από τη νέα γέφυρα του Πηνειού στην είσοδο του Βαρθολομιού, καθώς η σημερινή είναι επικίνδυνη και φτιαγμένη για άλλες, παλαιότερες εποχές. Η στενότητα και η στατικότητα της σημερινής γέφυρας αποτελούν επαρκείς λόγους για τη μειωμένη επίσκεψη τουριστών στο Βαρθολομιό και τα γύρω χωριά. Φυσικά οι παρεμβάσεις θα γίνουν κατόπιν και μελετών για το Περιβάλλον, ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα δυσμενών περιβαλλοντικών επιπτώσεων στον Πηνειό.

Δεν σκοτώνουμε το Περιβάλλον

Το πιο πιεστικό περιβαλλοντικό πρόβλημα του Κάμπου είναι, ασφαλώς, αρχικά η απορρύπανση και στη συνέχεια η συνεχής προστασία του Κόλπου της Κυλλήνης. Ήδη ο Δήμος Λεχαινών έχει αναθέσει σχετική μελέτη, αλλά το πραγματικό πρόβλημα είναι η αποφυγή δράσεων που ρυπαίνουν, μετά τον καθαρισμό του κόλπου. Σήμερα η καταστροφική μόλυνση του περιβάλλοντος είναι ορατή στον καθένα, σε μια έκταση από το Φαλάρι της Βουπρασίας μέχρι το Νεοχώρι της Κυλλήνης. Το νερό είναι θολό, ενώ στο βυθό διακρίνεται μια στρώση λάσπης. Αποτέλεσμα της συστηματικής ρύπανσης είναι, όπως διαβεβαιώνουν οι ειδικοί, η ραγδαία αύξηση των φυτικών οργανισμών, εξαιτίας της μεγάλης ποσότητας νιτρικών και φωσφοροκαλιούχων αλάτων στο νερό. Οι οργανισμοί αυτοί μεταφέρονται αργά αλλά σταθερά προς τις ακτές, με αποτέλεσμα αυτές να γίνουν απροσπέλαστες. Η ιχθυοπανίδα μειώνεται, τα αλιεύματα γίνονται όλο και πιο σπάνια, το οξυγόνο στο νερό μειώνεται απελπιστικά και, σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στα νερά του Κόλπου της Κυλλήνης ανιχνεύονται όλο και μεγαλύτερες ποσότητες φυτοφαρμάκων. Είναι προφανές ότι δεν αρκεί η απορρύπανση του Κόλπου της Κυλλήνης. Χρειάζεται και η συνεχής φροντίδα τοπικών φορέων και πολιτών, ώστε να μην μολύνεται το νερό. Εδώ πρέπει να λειτουργήσει η αρχή της ατομικής ευθύνης για τον κάθε πολίτη.

Προς αυτή την κατεύθυνση πρέπει να ασκήσει το ρόλο της και η Κοινωνία των Πολιτών, μέσα από εθελοντικές οργανώσεις. Για παράδειγμα, διαβάζω στην εφημερίδα «Πατρίς» της 5ης Νοεμβρίου 2006 δηλώσεις του προέδρου του Επαγγελματικού Αγροτικού Συλλόγου Νέων Αγροτών κ. Θεόδωρου Βασιλόπουλου, περί της ανάγκης περιορισμού των φυτοφαρμάκων. Σύλλογοι όπως αυτός χρειάζεται να κάνουν τέτοιες παρεμβάσεις, αλλά και να δρουν μέσα στο σώμα των Ηλείων αγροτών, διοργανώνοντας ενημερωτικές εκδηλώσεις και παίρνοντας κάθε πρωτοβουλία που θα μπορούσε να ενημερώσει τους αγρότες μας για τις δυσάρεστες παρενέργειες της ανεξέλεγκτης χρήσης φυτοφαρμάκων.

No comments: