Βουπρασία, γη της Ηλείας που ενώνει

1. Εισαγωγή
2. Η Βουπρασία πάσχει (κι αυτή…) από υποδομές
3. Στροφυλιά- Κοτύχι, ένα λαχείο που δεν εισπράττουμε…
4. Έρχεται η ώρα της ανάπτυξης και για το Κουνουπέλι


Εισαγωγή

Θέλω να ξεκινήσω την αναφορά μου στην υπέροχη περιοχή της Βουπρασίας με την αυτονόητη υπόμνηση ότι ανήκει στην Ηλεία. Το λέω αυτό, διότι η ηλειακή κοινωνία έχει αρχίσει υποδόρια να αποδέχεται το ολοένα και στενότερο δέσιμο των κατοίκων της Βουπρασίας με την Αχαΐα. Αν κάποιος αρρωστήσει, προτιμά (δικαίως…) τα νοσοκομεία της Πάτρας από αυτά της Αμαλιάδας ή του Πύργου. Πολλοί κάτοικοι της περιοχής εργάζονται στην Αχαΐα. Τα πατρινά μέσα ενημέρωσης διαβάζονται, ακούγονται και βλέπονται κατά κόρον από τους κατοίκους της Βουπρασίας. Όλα αυτά δεν είναι κατ’ ανάγκη βλαπτικά, ίσως το αντίθετο. Απλώς επισημαίνω ότι όσο απλώνεται στο χρόνο και διευρύνεται το «δέσιμο» της Βουπρασίας με την Αχαΐα, τόσο αυτή η υπέροχη περιοχή αποξενώνεται σταδιακά από το σώμα της ηλειακής κοινωνίας. Είναι κάτι που πρέπει να μας απασχολήσει άμεσα. Παρακάτω, θα διαβάσετε ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα: πώς αφήσαμε στους Αχαιούς την αποκλειστικότητα χάραξης των μονοπατιών στο Κοτύχι (το αναφέρω και στο κεφάλαιο για τα Λεχαινά). Για το θέμα των σχέσεων Ηλείας και Αχαΐας έχει αρθρογραφήσει επανειλημμένως στην εφημερίδα «Πατρίς» ο εκλεκτός αρθρογράφος της Ηλίας Φροντιστής, με την αδέσμευτη και πάντα σε εγρήγορση πένα του. Είμαι στο ίδιο μήκος κύματος με τους προβληματισμούς του, χωρίς φυσικά να συμφωνούμε πάντοτε.

Όσοι σκεπτόμαστε το αύριο της Ηλείας, πρέπει να εργαστούμε σήμερα ώστε η περιοχή της Βουπρασίας να γίνει ενοποιητικός παράγων ανάμεσα σε Ηλεία και Αχαΐα. Συνεπώς, πρέπει να δώσουμε στην βορειότερη περιοχή της Ηλείας την προσοχή που αυτή χρειάζεται.

Η Βουπρασία πάσχει (κι αυτή…) από υποδομές

Η ιδιαιτερότητα της περιοχής προκύπτει κι από τις ιδιαίτερες ανάγκες της σε υποδομές. Ας ξεκινήσουμε από τα πλέον στοιχειώδη, δηλαδή την αποχέτευση, η οποία μπήκε στην τελική της φάση, που εντάχθηκε στο Μέτρο 3 του ΠΕΠ Δυτικής Ελλάδας κι έχει συνολικό προϋπολογισμό 10 εκατομμύρια ευρώ. Τι σημαίνει να έχει μια περιοχή όπως η Βουπρασία μια μονάδα επεξεργασίας λυμάτων και των δικτύων ακαθάρτων; Πολλά: Πρώτον, ότι θα προστατευθεί το περιβάλλον, δηλαδή θα δημιουργηθούν σημαντικές προϋποθέσεις για ανάσχεση της συνεχούς και πολυδιάστατης ρύπανσης του ηλειακού Κάμπου. Δεύτερον, ότι θα βελτιωθεί ουσιαστικά η ποιότητα ζωής των κατοίκων της περιοχής, πράγμα απολύτως αυτονόητο όσο κι απαραίτητο. Τρίτον, ότι δημιουργούνται επιτέλους και σε αυτό το επίπεδο προδιαγραφές για επενδύσεις στην περιοχή.

Όλα αυτά ίσως φαίνονται αυτονόητα. Αλλά είναι καλό να θυμόμαστε τι γινόταν μόλις πριν 2-3 χρόνια. Διαβάζω στην «Πατρίδα» της 8ης Σεπτεμβρίου 2004 (για να θυμηθούμε ποια Ηλεία μας άφησε το ΠΑΣΟΚ): «Τριτοκοσμικές συνθήκες επικρατούν στη Βάρδα κάθε καλοκαίρι. Η έλλειψη αποχετευτικού συστήματος, σε συνδυασμό με τη ζέστη και τον διπλασιασμό των κατοίκων λόγω ετεροδημοτών, δημιούργησαν ασφυκτικές συνθήκες στην πόλη. Το πρόβλημα οξύνεται περαιτέρω, καθώς οι οχετοί διοχετεύουν τα λύματα στο οικοσύστημα του Κοτυχίου και της Στροφυλιάς, καταστρέφοντας έτσι μοναδικούς βιότοπους. Στόχος του Δήμου είναι να υπαχθεί το εν λόγω έργο στο Ταμείο Συνοχής».

Τον Μάιο του 2006 ολοκληρώθηκε η 20ετής προσπάθεια για επέκταση του σχεδίου πόλης στη Βάρδα. Ο Δήμος Βουπρασίας είναι ο πρώτος δήμος στην Ηλεία που ολοκληρώνει τη μελέτη της πολεοδομικής αναθεώρησης και τον πολεοδομικό του σχεδιασμό. Αν χρειαστεί επικαιροποίηση, να προχωρήσει με πρωτοβουλία του Δήμου. Επίσης ο Δήμος πρέπει να κινητοποιηθεί (αφού, άλλωστε, ο νέος Δήμαρχος κ. Αντώνης Σερέτης το έχει υποσχεθεί) για την ανέγερση Πνευματικού Κέντρου και κλειστού Γυμναστηρίου. Η Βάρδα έχει «ψηλώσει τον πήχη» με τις μεγάλες επιτυχίες του τοπικού αθλητικού σωματείου ΠΑΟ Βάρδας, οι οποίες πιστώνονται στο ενεργητικό του προέδρου του κ. Βασίλη Τσιρίκου. Η παρουσία της ομάδας στην Γ! Εθνική Κατηγορία δημιουργεί πρόσθετες υποχρεώσεις της Αυτοδιοίκησης υπέρ της τοπικής κοινωνίας. Έτσι, το κλειστό Γυμναστήριο, μαζί και το Πνευματικό Κέντρο, αποκτούν πρώτη προτεραιότητα σε αυτό τον τομέα.

Ωστόσο, τα πράγματα δεν είναι τόσο ευχάριστα στο ζήτημα των καταυλισμών της Μανολάδας. Τον Ιούνιο 2006 φτάσαμε στο σημείο να ζητηθεί η παρέμβαση του Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αμαλιάδας για τους καταυλισμούς της ντροπής στη Μανωλάδα. Η παρέμβαση ζητήθηκε μετά από μια περίεργη πυρκαγιά που αποτέφρωσε έναν ολόκληρο οικισμό 54 παραπηγμάτων, στα οποία έμεναν Βούλγαροι, Ρουμάνοι, Αλβανοί κλπ οικονομικοί μετανάστες. Την τελευταία τριετία υπήρξαν έξι τέτοιες πυρκαγιές κι από θαύμα δεν θρηνήσαμε ανθρώπινα θύματα. Ο δημοσιογράφος κ. Μάκης Νοδάρος έγραψε στην «Πρώτη», ότι στην περιοχή δραστηριοποιείται κύκλωμα παράνομης εκμετάλλευσης αλλοδαπών. Όπως και να έχει το πράγμα, το ζήτημα των καταυλισμών στη Μανολάδα αποτελεί ντροπή για κάθε άνθρωπο που λέει ότι ζει σε μια χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν έτει 2007…

Επίσης, είναι πρώτη προτεραιότητα να κατασκευαστεί μια σύγχρονη γέφυρα στο δρόμο Βάρδας- Μανωλάδας προϋπολογισμού 1.875.000 ευρώ. Οι 12 ιδιοκτήτες συναινούν για τις απαραίτητες απαλλοτριώσεις και το θέμα έπρεπε να έχει τελειώσει εδώ και καιρό. Ο μέχρι το 2006 δήμαρχος Βουπρασίας Σωτήρης Θανασούλας χαρακτήρισε «ύποπτη» την απόφαση για αναδάσωση καλλιεργήσιμης έκτασης στα όρια των δήμων Βουπρασίας και Λαρισσού, στη θέση Σαμαραίικα του δημοτικού διαμερίσματος Μανωλάδας. Όπως είπε ο δήμαρχος, η απόφαση αυτή φέρνει σε πολύ δύσκολη θέση τους κατοίκους των Σαμαραίικων, αφού στις εκτάσεις αυτές υπάρχουν επί σειρά ετών γεωργικές και κτηνοτροφικές δραστηριότητες.

Πώς, όμως, δημιουργήθηκε το όλο θέμα; Λόγω αδράνειας της προηγούμενης δημοτικής αρχής, η περιοχή προσαρτήθηκε από τον δήμο Λαρισσού και στη συνέχεια χαρακτηρίστηκε αναδασωτέα έκταση από τη Νομαρχία Αχαΐας. Οι ιδιοκτήτες των συγκεκριμένων εκτάσεων έχουν υποβάλλει ενστάσεις, οι οποίες θα συζητηθούν στις αρχές του νέου έτους. Ο Περιφερειάρχης έχει υπογράψει απόφαση με την οποία η περιοχή κρίνεται αναδασωτέα: «Δυστυχώς οι φορείς του δήμου Λαρισσού οι οποίοι κίνησαν όλες αυτές τις διαδικασίες, δεν λαμβάνουν υπόψη τους ότι υπάρχουν ολόκληρες οικογένειες που έχουν ως μοναδική πηγή εσόδων τους την καλλιέργεια των συγκεκριμένων εκτάσεων».

Να θυμίσουμε το πρόβλημα στο Μαλίκι; Η «Πατρίς» έγραφε δυο χρόνια πριν (19-10-2004): «Aποκλεισμένοι από τα σπίτια τους, δηλώνουν οι κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής του οικισμού "Mαλίκι" στον δήμο Bουπρασίας, καθώς ο δρόμος που διασχίζει την περιοχή έχει υποστεί τόσες πολλές φθορές, λόγω της παλαιότητας του, που περισσότερο με αγροτικό δρόμο μοιάζει πια παρά με ασφάλτινο που εξυπηρετεί καθημερινά την κίνηση δεκάδων οχημάτων. O δρόμος κατασκευάστηκε το 1981 και από τότε, σύμφωνα με τους περίοικους, δεν έχει γίνει καμία εργασία βελτίωσης ή συντήρησης του. O δρόμος ενώνει πέντε χωριά και οικισμούς του βόρειου τμήματος του δήμου Bουπρασίας και η κίνηση σε αυτόν είναι ιδιαίτερα μεγάλη. Δύσκολα μπορεί πλέον κανείς να διακρίνει τον παλιό ασφαλτοτάπητα, καθώς ο δρόμος έχει γεμίσει με μικρές και μεγάλες λακκούβες "παγίδες" για τους οδηγούς. Eκτός από τις λακκούβες που έχουν σαν αποτέλεσμα την πρόκληση ζημιών σε αρκετά αυτοκίνητα, το χαλίκι, από το υπόστρωμα του ασφαλτοτάπητα, με το οποίο έχει γεμίσει ο δρόμος, εγκυμονεί κινδύνους για την πρόκληση τροχαίων ατυχημάτων, κυρίως για τα δίκυκλα οχήματα που γλιστράνε».

Εξίσου απαραίτητη είναι η βελτίωση του δρόμου Αετοράχης Ελιών, η ανάπλαση της πλατείας στις Ξενιές, του χώρου γύρω από την εκκλησία της Παλαιοχώρας και άλλα τέτοια μικρά έργα, που όμως δίνουν προοπτικές στα χωριά μας, ιδιαίτερα στο πλαίσιο της τουριστικής αξιοποίησης της Λίμνης Πηνειού, που αναμφίβολα θα ωφελήσει πολύ και την περιοχή της Βουπρασίας.

Στροφυλιά- Κοτύχι, ένα λαχείο που δεν εισπράττουμε

Ολόκληρη η περιοχή, το οικοσύστημα Στροφυλιάς- Κοτυχίου είναι καταπληκτική σε ομορφιά και ιδανική για την ανάπτυξη αθλητικού και φυσιολατρικού τουρισμού. Μέσα από τη Συνθήκη RAMSAR η οποία προστατεύει το οικοσύστημα και συνεπώς υποδεικνύει τους τρόπους αξιοποίησής του, μπορεί να δημιουργηθεί μια βαριά βιομηχανία φυσιολατρικού τουρισμού, με ανάπτυξη όλων των ειδών πουλιών και πανίδας που υπάρχουν στο οικοσύστημα.

Το Κοτύχι είναι ένα λαχείο που δεν εισπράττουμε, διότι δεν θέλουμε να το εισπράξουμε. Οι πολιτικοί μας, ιδιαίτερα στην αμαρτωλή 20ετία του ΠΑΣΟΚ, παλινδρομούσαν και δυστυχώς η τοπική κοινωνία δεν είχε την καθοδήγηση να εξεγερθεί εναντίον κάθε υπονόμευσης της ποιότητας ζωής των κατοίκων. Θυμάστε τι συνέβη λίγο πριν τις εκλογές του Μαρτίου 2004; Στις 5 Φεβρουαρίου 2004 η Ελευθεροτυπία έγραφε: «Πληθαίνουν στην Ηλεία και στην Αχαΐα οι αντιδράσεις για την παράγραφο του σχεδίου της Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ) η οποία προβλέπει ξενοδοχειακές επιχειρήσεις και γήπεδα γκολφ(!) εντός του προστατευόμενου από τη διεθνή σύμβαση Ramsar υγρότοπου Κοτυχίου-Στροφυλιάς. Χθες η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Αχαΐας, στη διάρκεια του νομαρχιακού συμβουλίου, εξέφρασε την αντίθεσή της στην κατασκευή ξενοδοχειακών εγκαταστάσεων και γηπέδων γκολφ εντός του προστατευόμενου υγρότοπου. Όπως ανέφερε στην εισήγησή του ο αντινομάρχης Αχαΐας Γιώργος Αθανασόπουλος, δεδομένης της αναγκαιότητας συνολικής και ενιαίας αντιμετώπισης όλης της προστατευόμενης περιοχής, εκτιμάται ότι δεν είναι σκόπιμη η δημιουργία της προβλεπόμενης από την ΚΥΑ ειδικής ζώνης ΑΒ εντός των ορίων του Νομού Ηλείας. (Στη ζώνη ΑΒ, όπως είναι γνωστό, προβλέπεται από τη νέα ΚΥΑ επιχειρηματική δραστηριότητα). Την αντίθεσή της στην κατασκευή τουριστικών-αθλητικών εγκαταστάσεων και γηπέδων γκολφ στην προστατευόμενη περιοχή εξέφρασε χθες στην «Ε» και η Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία».

Αυτές ήταν οι λαθεμένες επιλογές που και το Περιβάλλον βίαζαν και πίσω πήγαιναν την υπόθεση της τοπικής ανάπτυξης. Την ίδια ώρα, άλλες περιοχές με αντίστοιχα πλεονεκτήματα, σχεδίαζαν προσεκτικά τις κινήσεις τους κι έβγαιναν κερδισμένες. Παράδειγμα: Ήδη η Λίμνη Κερκίνη στην κεντρική Μακεδονία έχει χαρακτηριστεί Εθνικό Πάρκο, και τον Οκτώβριο 2005 ο ΥΠΕΧΩΔΕ Γιώργος Σουφλιάς υπέγραψε ρύθμιση για δυνατότητα κτισίματος τουριστικών μονάδων μέχρι 120 κλινών στην περιφερειακή ζώνη του Εθνικού Πάρκου (που είναι επίσης υγροβιότοπος, όπως και ο δικός μας και προστατεύεται από τη Συνθήκη RAMSAR, όπως και το Κοτύχι). Η υπουργική απόφαση επίσης διατάζει την άμεση απομάκρυνση των παράνομων κατασκευών και δραστηριοτήτων στην Κερκίνη μέσα το πολύ σε ένα χρόνο. Είναι τόσο δύσκολο να αντιγράψουμε πετυχημένες συνταγές άλλων περιοχών και να τις προσαρμόσουμε στα δικά μας δεδομένα;

Κι όμως, η Κοινωνία των Πολιτών προσπαθεί να κάνει αυτό που επί δεκαετίες η Πολιτεία αρνιόταν: Να αναδείξει την περιοχή. Οι «Πολίτες εν Δράσει» κάθε χρόνο πραγματοποιούν εθελοντικό καθαρισμό του δάσους της Στροφυλιάς κατά την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος (5 Ιουνίου). Τώρα μόλις η Πολιτεία αναλαμβάνει τις υποχρεώσεις της, τις οποίες είχε απαρνηθεί επί 25 χρόνια…

Τι πρέπει να κάνουμε σήμερα για αυτό τον τεράστιο φυσικό πλούτο που λέγεται Κοτύχι; Πολλά πράγματα: Πρώτον, να πιέσουμε όσο είναι καιρός για να ενταχθεί στον αναπτυξιακό νόμο και να δοθούν κίνητρα για επενδύσεις στην περιοχή, που και τις περιβαλλοντικές ιδιαιτερότητες να σέβονται, και το επίπεδο ζωής των κατοίκων της Βουπρασίας (και όχι μόνο) να προάγουν. Δεύτερον, να διαφυλάξουμε το χώρο από τους ασυνείδητους. Οι παράνομες χωματερές μέσα στο δάσος, στα σύνορα Ηλείας- Αχαΐας είναι αίσχος, κι όσο η κοινωνία των πολιτών δεν προστατεύει τα δώρα της φύσης, τόσο περισσότερο εκείνα θα γίνονται ανίκανα να βελτιώσουν τη ζωή μας. Μερικοί ασυνείδητοι μεταφορείς αδρανών υλικών τα εναποθέτουν μέσα στο δάσος και μετά τα σκεπάζουν με κορμούς δέντρων και κλαριά, ώστε να μην φαίνονται. Ο Πρόεδρος του Φορέα Διαχείρισης Στροφυλιάς, καθ. Τζανουδάκης δικαίως διαμαρτύρεται και φωνάζει, ζητώντας περισσότερους επόπτες. Την ίδια ώρα, η ΤΕΔΚ Αχαΐας αποδεικνύεται πιο δραστήρια και αποφασιστική από την ΤΕΔΚ Ηλείας: υλοποιεί από το 2002 το πρόγραμμα Life- Φύση, για την προστασία και διαχείριση του προστατευόμενου οικοσυστήματος Στροφυλιάς- Κοτυχίου. Υπάρχει Κέντρο Πληροφόρησης, υπάρχει συνεχής εποπτεία της περιοχής. Αντίθετα εμείς, ως ηλειακή συνιστώσα, δεν κάνουμε τίποτα πέρα από ευχολόγια και κούφια λόγια. Ο Φορέας Διαχείρισης είναι χωρίς αρμοδιότητες, ανενεργός. Δεν έχει ακόμα ούτε οριστεί το Διοικητικό του Συμβούλιο! Μόνο οι 15 θέσεις εργασίας που προβλέπονται φαίνεται ότι μας απασχολούν. Δυστυχώς, αυτή είναι η σημερινή πραγματικότητα…

Έρχεται η ώρα της ανάπτυξης και για το Κουνουπέλι

Εδώ ήταν παλαιότερα τα Ιαματικά Λουτρά Υρμίνης. Το Κουνουπέλι έχει ενταχθεί στο Γ! ΚΠΣ, ζητώντας χρηματοδότηση πάνω σε ένα πρόγραμμα για την ανάπτυξη του θερμαλισμού στη Δυτική Ελλάδα. Ωστόσο, η εγκατάλειψη και εδώ ήταν κάτι παραπάνω από ολοφάνερη. Μόλις τον Απρίλιο του 2006 το Ινστιτούτο Γεωλογικών και Μεταλλευτικών Ερευνών (ΙΓΜΕ) προχώρησε σε γεωτρήσεις για να διερευνηθεί αν το υπέδαφος διαθέτει την ποσότητα και την ποιότητα νερού για τη δημιουργία Υδροθεραπευτηρίου. Από τις αρχές της δεκαετίας του ’80 κανείς από τους κρατούντες δεν βρήκε το χρόνο να ασχοληθεί με αυτό, καθώς τότε πίστευαν ότι με τις επιδοτήσεις και τους κομματικοποιημένους συνεταιρισμούς θα «έκλειναν τα μάτια» των πολιτών.

Στα τέλη του 2006 περιμέναμε την ανακοίνωση των κινήτρων ανάπτυξης για το Κουνουπέλι, με μακροχρόνια εκμίσθωση σε επενδυτικό σχήμα. Το ζήτημα είναι να ξεκαθαριστεί τι ακριβώς μπορεί και πρέπει να γίνει στο Κουνουπέλι και αυτό που θα αποφασιστεί να ενταχθεί στο συνολικό σχέδιο ανάπτυξης της βόρειας Ηλείας.

Τέλος, τα «Βουπράσια» είναι απαραίτητο να ανασχεδιαστούν, να γίνονται κάθε χρόνο όπως τώρα, αλλά να αναδεικνύουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της περιοχής και να στοχεύσουν στο να μαζεύουν όλο και περισσότερους από τους διεσπαρμένους σε όλη την Ελλάδα πατριώτες από τη Βουπρασία, ώστε αυτοί να γίνουν ενεργοί σύμμαχοι σε κάθε τοπική επιδίωξη.